Co to jest BIK (Biuro Informacji Kredytowej)?

Gdy wnioskujesz o pożyczkę lub kredyt, instytucja finansowa zawsze poddaje Cię weryfikacji. Banki i firmy pożyczkowe chcą potwierdzić tożsamość klienta, jego dochody, a także sprawdzić historię kredytową. W tym ostatnim pomaga raport BIK. W dzisiejszym poradniku wyjaśniamy, czym jest BIK, jak dbać o pozytywne wpisy w tej bazie oraz jak samodzielnie sprawdzić swoją historię kredytową.

• BIK gromadzi dane o kredytach i pożyczkach osób fizycznych i firm
• Zawiera zarówno wpisy pozytywne (terminowe spłaty), jak i negatywne (opóźnienia)
• Negatywne dane przechowywane są do 5 lat, nawet po spłacie zadłużenia
• Pozytywne wpisy są widoczne tylko za zgodą klienta
• Banki zawsze sprawdzają BIK, firmy pożyczkowe – nie zawsze
• Wysoki scoring BIK zwiększa szanse na kredyt lub lepsze warunki

Czym jest BIK?

BIK to skrót od Biura Informacji Kredytowej S.A., ogólnopolskiej bazy danych, która gromadzi i przechowuje informacje o kredytach, pożyczkach i innych zobowiązaniach finansowych. Warto wiedzieć, że BIK zawiera nie tylko informacje o zaległościach, ale również o terminowych płatnościach i zakończonych z sukcesem spłatach. Na podstawie analizy wszystkich wpisów, firma pożyczkowa lub bank oceniają, czy klient jest rzetelny, co tworzy jego historię kredytową. BIK przechowuje informacje zarówno o osobach prywatnych, jak i przedsiębiorcach.

Historia BIK sięga 1997 roku, kiedy rejestr został stworzony przez Związek Banków Polskich. Trzy lata później uruchomiono System Informacji BIK, a od 2004 roku możemy mówić o tzw. scoringu BIK. Od 2007 roku ma postać oceny wyrażonej w punktach, gdzie maksymalna liczba to 100 punktów. Im wyższy wskaźnik BIK, tym większe masz szanse na otrzymanie pożyczki lub kredytu.

BIK gromadzi i udostępnia informacje kredytowe oraz o pożyczkach i innych zobowiązaniach, które mogą być udostępniane na wniosek instytucji finansowych. BIK pełni ważną funkcję w systemie bankowym, pomagając ocenić wiarygodność kredytową klienta i zabezpieczając przed udzielaniem kredytów na dane osób trzecich. BIK pomaga też klientom banków i firm pożyczkowych w budowaniu pozytywnej historii kredytowej, co zwiększa szanse na otrzymanie pożyczki w przyszłości.

Podstawa prawna działania BIK

Biuro Informacji Kredytowej działa na podstawie Ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe oraz Ustawy z dnia 9 kwietnia 2010 r. o udostępnianiu informacji gospodarczej i wymianie danych gospodarczych. Dzięki tym regulacjom BIK może legalnie gromadzić, przetwarzać i udostępniać informacje na temat historii kredytowej klientów instytucji finansowych. Ważne jest, że BIK może to robić tylko w zakresie określonym przez te przepisy i za zgodą klienta, chyba że występują przesłanki umożliwiające przetwarzanie danych bez zgody.

Jak działa BIK?

Biuro Informacji Kredytowej to jeden z kluczowych systemów polskiego systemu bankowego. BIK gromadzi informacje pochodzące z różnych instytucji:

• banków: informacje o kredytach, kartach kredytowych, pożyczkach i rachunkach
• firm pożyczkowych: informacje o pożyczkach
• SKOK-ów: dane o kredytach i pożyczkach

Do bazy trafiają zarówno informacje pozytywne (terminowa spłata), jak i negatywne (zaległości, spłata z opóźnieniem). Instytucje finansowe regularnie aktualizują dane w BIK, zazwyczaj co miesiąc. Następnie Biuro Informacji Kredytowej przetwarza dane, które na ich podstawie tworzy tzw. scoring BIK (maksymalnie 100 punktów). Ta ocena punktowa jest kluczowym elementem przy podejmowaniu decyzji o przyznaniu kredytu przez instytucje finansowe.

Banki i firmy pożyczkowe mogą szybko sprawdzić scoring kredytowy, aby ocenić historię kredytową potencjalnego klienta. Dane z BIK możemy również samodzielnie sprawdzić. Są one również przekazywane do innego rejestru – Biuro Informacji Gospodarczej InfoMonitor S.A.

BIK a BIG – jakie są różnice?

Warto rozróżnić BIK (Biuro Informacji Kredytowej) od BIG (Biuro Informacji Gospodarczej InfoMonitor). Choć oba rejestry należą do Grupy BIK i wymieniają między sobą dane, ich zakres działania jest nieco inny:

• BIK gromadzi dane głównie z sektora bankowego – informacje o kredytach, pożyczkach, kartach kredytowych
• BIG InfoMonitor zbiera szerszy zakres informacji gospodarczej – oprócz zobowiązań wobec banków, także dane o zaległościach wobec firm telekomunikacyjnych, ubezpieczeniowych, dostawców mediów czy czynszach

Główna różnica polega na tym, że BIK automatycznie rejestruje zarówno pozytywne, jak i negatywne informacje o spłacanych zobowiązaniach, podczas gdy do BIG trafiają głównie informacje o zaległych płatnościach przekraczających określoną kwotę i po spełnieniu dodatkowych warunków. BIG jest więc bardziej „czarną listą dłużników”, a BIK – kompleksowym źródłem informacji o historii kredytowej.

Kiedy trafia się do BIK?

Dane dotyczące zobowiązań są przekazywane do BIK w momencie ich zaciągnięcia i są cyklicznie aktualizowane, zwykle co miesiąc. Banki przekazują informacje na temat limitu nowej karty kredytowej czy otworzenia rachunku z limitem odnawialnym.

Pozytywne wpisy dotyczące terminowej spłaty mogą niemal natychmiast trafić do BIK. Natomiast negatywne wpisy związane z opóźnieniami trafiają do BIK po upływie co najmniej 60 dni od powstania zaległości i po co najmniej 30 dni od poinformowania dłużnika o zamiarze przetwarzania informacji na temat jego zaległości.

Jakie informacje gromadzi BIK?

BIK przechowuje dane dotyczące kredytobiorców (osób indywidualnych i przedsiębiorców) oraz ich zobowiązań. Zakres danych zgromadzonych przez BIK obejmuje:

• Dane osobowe: imię i nazwisko, numer PESEL, adres zamieszkania, numer dowodu osobistego.
• Szczegóły zobowiązań: data uruchomienia kredytu lub pożyczki, kwota, rodzaj zobowiązania, okres kredytowania, miesięczna rata, data pierwszej spłaty.
• Historia spłat: terminowość spłat, czas trwania opóźnienia, wysokość zaległości.
• Informacje o rachunkach: dane o posiadanych rachunkach w bankach, w tym rachunkach z limitem odnawialnym.
• Informacje o kartach: dane o kartach kredytowych i debetowych, ich limitach oraz historii spłaty.
• Zabezpieczenia kredytów: np. hipoteka.
• Długi windykacyjne: informacje o zobowiązaniach windykacyjnych, jeśli opóźnienie przekroczy 60 dni.
• Umowy leasingowe: dane na temat umów leasingowych.
• Historia zapytań: zapytania o wygenerowanie raportu kredytowego BIK.
• Alerty BIK: informacje o próbach wyłudzenia kredytu na Twoje dane.

Jak widać, zbiór danych gromadzonych przez BIK jest dość obszerny i zależy od aktywności danej osoby na rynku finansowym.

Przeczytaj nasz artykuł: Co widzi bank w raporcie BIK?

Jak długo jest się w BIK?

Negatywne wpisy w BIK mogą znacząco wpłynąć na historię kredytową i utrudnić uzyskanie kredytu lub pożyczki. Na szczęście, dane nie są przechowywane w bazie w nieskończoność. Jak długo BIK przechowuje informacje? Informacje pozytywne, czyli dotyczące terminowych spłat, są widoczne maksymalnie przez pięć lat od spłaty zobowiązania, pod warunkiem wyrażenia zgody na przetwarzanie danych.

Negatywne wpisy w BIK również mogą być przechowywane przez okres do 5 lat od dnia zgłoszenia zaległości. Okres przechowywania informacji w BIK regulują przepisy bankowe. W określonych sytuacjach klient, którego dotyczą wpisy, może wnioskować o usunięcie danych z BIK. Wymaga to jednak zgody banku lub instytucji, która przekazała te dane do BIK.

Zgoda na przetwarzanie danych w BIK

Zgodnie z przepisami o ochronie danych osobowych, po spłaceniu zobowiązania w terminie, możesz wycofać zgodę na przetwarzanie danych w BIK. W takiej sytuacji bank lub inna instytucja finansowa zobowiązana jest do zaprzestania przesyłania informacji o spłaconym zobowiązaniu.

Warto jednak zastanowić się, czy faktycznie chcemy usunąć pozytywne informacje z BIK. Często terminowe spłacanie zobowiązań buduje dobrą historię kredytową, która może pomóc w przyszłości, gdy znów będziesz chciał finansować zakupy kredytem. Pamiętaj, że w przypadku znaczących opóźnień w spłacie (powyżej 60 dni), bank ma prawo przetwarzać informacje o zaległości przez 5 lat bez twojej zgody.

Jak sprawdzić swoje dane w BIK?

Każdy ma możliwość sprawdzić swoje dane w BIK. Aby to zrobić, należy założenie konta w BIK i zalogować się do portalu BIK (www.bik.pl). Na stronie można pobrać raport BIK, który zawiera szczegółowe dane dotyczące zadłużenia i historii kredytowej.

Uproszczony raport BIK jest dostępny za darmo, natomiast bardziej szczegółowy raport, zawierający m.in. scoring BIK, wymaga wniesienia opłaty. Dzięki temu można dokładnie poznać swoją historię kredytową i aktualny stan zobowiązań.

Jeśli chcesz wiedzieć więcej, przeczytaj nasz artykuł: Darmowy raport BIK – jak go uzyskać?

Czym jest raport BIK i na czym polega?

Raport BIK zawiera szczegółowe informacje na temat osoby fizycznej lub przedsiębiorcy oraz jej historii kredytowej. Dokument ten jest niezbędny do stworzenia kompleksowej oceny kredytowej klienta, którą wykorzystują banki i firmy pożyczkowe.

Szczegółowy raport BIK zawiera również scoring BIK. Dzięki niemu banki sprawdzają, czy zgłaszająca się do nich osoba jest wiarygodna. Każdy może też poznać swój scoring, aby lepiej poznać możliwości kredytowe i pożyczkowe w przyszłości.

Cenną informacją dla klientów sprawdzających swoje dane są też raport i alerty BIK. To informacje dotyczące prób wyłudzenia kredytu lub pożyczki na Twoje dane. Jeśli jest ich sporo, być może Twoje dane zostały przejęte przez niepowołane osoby. Wtedy warto pomyśleć nad zastrzeżeniem dowodu osobistego, czy numeru PESEL i wyrobieniu nowych dokumentów.

Wpływ zapytań na scoring BIK

Warto wiedzieć, że każde zapytanie o kredyt składane w banku lub firmie pożyczkowej zostawia ślad w BIK. Zbyt wiele zapytań kredytowych w krótkim czasie może obniżyć scoring BIK, ponieważ dla instytucji finansowych może to oznaczać desperackie poszukiwanie finansowania.

Dlatego warto sprawdzić swoją zdolność kredytową przed złożeniem właściwego wniosku. Pamiętaj, że sprawdzanie własnego raportu BIK nie wpływa negatywnie na scoring. Jeśli planujesz złożyć wniosek o kredyt w kilku bankach, staraj się robić to w krótkim czasie (najlepiej w ciągu 14 dni), ponieważ takie zapytania są często traktowane jako jedno zapytanie o ten sam produkt.

Negatywna historia w BIK – jakie są konsekwencje?

Raport BIK i scoring BIK są kluczowymi elementami analizy przeprowadzanej przez banki i firmy pożyczkowe przed udzieleniem kredytu lub pożyczki. Najpoważniejszą konsekwencją słabej historii kredytowej (i negatywnych wpisów w BIK) jest trudność w uzyskaniu pozytywnej decyzji kredytowej.

Wbrew obiegowej opinii BIK nie decyduje o przyznaniu kredytu – BIK jedynie przekazuje informacje o historii kredytowej. To bank lub firma pożyczkowa podejmuje decyzję o przyznaniu kredytu na podstawie tych informacji.

Banki i firmy pożyczkowe mogą pożyczyć pieniądze nawet osobom ze słabą historią kredytową, ale może wiązać się to z pewnymi niedogodnościami, takimi jak:

• wyższe oprocentowanie kredytu
• konieczność dodatkowego zabezpieczenia
• mniejsza maksymalna kwota kredytu, konieczność szybszej spłaty
• ograniczony dostęp do innych usług finansowych

Pamiętaj, że negatywne skutki złej historii kredytowej są długoterminowe. Wspomniane wcześniej problemy mogą mieć też miejsce w przypadku braku historii kredytowej. Warto więc zadbać o jej budowanie, na przykład poprzez wzięcie kredytu i spłacanie go w terminie.

Czy można usunąć swoje dane z BIK?

Czyszczenie BIKu jest to możliwe tylko w niektórych przypadkach. Nie ma możliwości samodzielnego edytowania wpisów w Biurze Informacji Kredytowej. Może to zrobić jedynie instytucja, która je wprowadziła, na przykład bank.

Zwykle jest to możliwe, jeżeli w BIK znajdują się dane nieaktualne lub nieprawdziwe. Warto też sprawdzić, czy nie upłynął termin, po którym negatywny wpis powinien zostać wykreślony z bazy. Niekiedy przez niedopatrzenie pożyczkodawcy lub banku w BIK pojawiają się wpisy związane z przedawnionymi długami. Jeśli na nie natrafisz, po prostu zgłoś się do banku, aby je usunął. Jeśli tego nie zrobi, możesz podjąć kroki prawne. Z tego względu warto na bieżąco monitorować wpisy na swój temat w BIK.

Proces reklamacyjny w BIK

Jeśli zauważysz w swoim raporcie BIK nieprawidłowe lub nieaktualne dane, masz prawo złożyć reklamację. Proces reklamacyjny możesz rozpocząć na dwa sposoby:

1. Bezpośrednio w instytucji, która przekazała te dane do BIK (np. bank)
2. Za pośrednictwem BIK, który przekaże reklamację do odpowiedniej instytucji

Warto wiedzieć, że reklamacja powinna być rozpatrzona w ciągu 30 dni od jej złożenia. W przypadku pozytywnego rozpatrzenia reklamacji, dane w BIK zostaną zaktualizowane. Jeśli reklamacja zostanie odrzucona, a nadal uważasz, że dane są nieprawidłowe, możesz skierować sprawę do Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych lub na drogę sądową.

Czy pozabankowe firmy pożyczkowe sprawdzają BIK?

Polskie przepisy nakazują bankom każdorazowe sprawdzanie historii kredytowej klienta. W przypadku niektórych instytucji pożyczkowych nie jest to jednak konieczne, ponieważ firmy pożyczkowe nie podlegają pod prawo bankowe, a możliwości udzielenia pożyczki reguluje Kodeks cywilny. Część firm pożyczkowych współpracujących z BIK i tak sprawdza raport BIK, aby ocenić wiarygodność nowego klienta, nie jest jednak zobowiązana do uwzględnienia raportu BIKu przy decyzji o przyznaniu pożyczki.

Osoby z gorszą historią w BIK również mają szanse na otrzymanie kredytu lub pożyczki. Wiele pozabankowych firm pożyczkowych nie sprawdza BIK lub nie przejmuje się gorszymi wpisami, co pozwala im dotrzeć do większej liczby klientów. Warto jednak sprawdzić, czy nie wiąże się to z wyższymi opłatami, np. wysokim RRSO pożyczki.

Czy można dostać pożyczkę bez BIK?

Zgodnie z prawem, banki zawsze sprawdzają raport BIK przed udzieleniem kredytu. Firmy pożyczkowe pozabankowe są jednak bardziej liberalne pod tym względem. Niektóre przymykają oko na negatywne wpisy, świadczące o zaległościach we wcześniejszych spłatach, a część w ogóle nie sprawdza raportu BIK.

Jeśli chcesz zwiększyć swoje szanse na otrzymanie pożyczki online, a masz negatywne wpisy w BIK, postaraj się o pożyczkę z YouMoney.pl. Pożyczka bez BIK będzie też dobrym wyborem w przypadku osób bez historii kredytowej. Jak to działa? Po złożeniu wniosku do YouMoney sprawdzamy, jakie są możliwości pożyczenia pieniędzy w różnych firmach pożyczkowych, z którymi współpracujemy. Wybieramy najlepsze propozycje i przekazujemy firmom Twój wniosek. Następnie dowiadujesz się, skąd możesz pożyczyć pieniądze i decydujesz, z której opcji chcesz skorzystać. Takie sprawdzenie nic nie kosztuje, nawet jeśli w międzyczasie się rozmyślisz.

Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (Dz.U. 1997 nr 140 poz. 939) – reguluje działalność banków, w tym zasady udzielania kredytów oraz obowiązki związane z oceną zdolności kredytowej klientów. ↩︎
Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93) – określa zasady udzielania pożyczek. ↩︎