Oszustwa pożyczkowe – na co uważać przy braniu pożyczki?
Zaciągnięcie kredytu czy pożyczki online to dziś powszechna praktyka – szybka decyzja, minimum formalności i pieniądze często tego samego dnia. Niestety, wraz z rosnącą popularnością pożyczek rośnie również liczba oszustw finansowych. Nieuczciwe podmioty potrafią wykorzystać niewiedzę klientów, ich pośpiech albo trudną sytuację finansową. Dlatego warto zachować ostrożność i wiedzieć, jak rozpoznać potencjalne zagrożenie. Z dzisiejszego poradnika dowiesz się, na czym może polegać oszustwa pożyczkowe i jak go uniknąć.
Spis treści
Co to jest oszustwo pożyczkowe?
Oszustwo pożyczkowe to sytuacja, w której oszust podszywa się pod legalnego pożyczkodawcę albo tworzy pozornie atrakcyjną ofertę, by wyłudzić pieniądze lub dane osobowe klienta. Celem jest wzbogacenie się kosztem osoby poszukującej finansowania. Niekiedy to jedna z firm pożyczkowych podejmuje nielegalne działania, aby „naciągnąć” swojego klienta.
Tego typu działania mogą przybrać różne formy – od fałszywych firm, po nieuczciwe zapisy w umowie. Kluczem do uniknięcia problemów jest ostrożność i dokładna weryfikacja oferty.
Najczęstsze oszustwa pożyczkowe
Oszustwa kredytowe przybierają wiele postaci. Oto te, które spotykane są najczęściej.
Próba wyłudzenia pożyczki na Twoje dane
Jednym z popularnych mechanizmów jest kradzież tożsamości. Przestępcy zdobywają dane osobowe, takie jak numer dowodu osobistego czy PESEL, a następnie próbują zaciągnąć kredyt w imieniu ofiary. Takie wyłudzenie może doprowadzić do poważnych problemów finansowych i konieczności wielomiesięcznych wyjaśnień w bankach oraz sądach. Dlatego chroń swoje dane i nigdy nie wysyłaj skanów dokumentów nieznanemu pożyczkodawcy.
W ochronie przed tym sposobem wyłudzeń finansowych pomagają ogólnodostęne narzędzia:
- Bezpieczny PESEL
- Alerty BIK
- rządowa usługa Zastrzeż PESEL
- i inne
Fałszywe firmy pożyczkowe
Na rynku pojawiają się podmioty podszywające się pod legalne instytucje. Oferują atrakcyjne pożyczki online, ale ich celem jest jedynie przejęcie danych z wniosku kredytowego albo wymuszenie dodatkowych zobowiązań. Takie „firmy” często nie posiadają realnego adresu, wpisu w rejestrach czy kontaktu telefonicznego.
Niekiedy fałszywi pożyczkodawcy wyłudzają pieniądze, innym razem – dane osobowe oszukanego klienta. Mogą być one następnie wykorzystane na wiele sposobów, na przykład do wnioskowania o kredyt na Twoje dane.
Niejasna umowa pożyczkowa i ukryte opłaty
Inną formą oszustwa jest tworzenie skomplikowanych umów, w których zapisano ukryte opłaty. Klient, przekonany o korzystnych warunkach, szybko podpisuje dokument, a później okazuje się, że doszło do wyłudzenia poprzez naliczenie wysokich kosztów. To częsty problem w przypadku pożyczek online zawieranych w pośpiechu.
Jeżeli nie rozumiesz zapisów umowy pożyczkowej, jest napisana w skomplikowany sposób lub nie zawiera wymaganych informacji (np. RRSO) – po prostu zrezygnuj. W Polsce mamy tak dużo firm pożyczkowych, a także rozwinięty sektor bankowy, że nie warto ryzykować.
Phishing – SMS i e-mailowy – co to jest?
Phishing to forma oszustwa, w której klient otrzymuje SMS lub e-mail zachęcający do skorzystania z „szybkiej pożyczki” lub kliknięcia w link w celu potwierdzenia danych. W rzeczywistości link prowadzi do fałszywej strony, na której ofiara sama podaje poufne informacje. Dlatego chroń swoje dane i nigdy nie klikaj w podejrzane odnośniki.
Strony phishingowe niekiedy do złudzenia przypominają istniejącą, rzetelną firmę. Często podszywają się pod bank, Pocztę Polską, InPost lub firmę kurierską lub nawet instytucje rządowe. To sposób, aby uśpić czujność ofiary.
Pożyczki z opłatą wstępną
Klasyczna metoda – pożyczkodawca żąda opłaty rejestracyjnej lub wstępnej za „rozpatrzenie wniosku kredytowego”. Po otrzymaniu pieniędzy kontakt się urywa. Pamiętaj, że każdą ofertę należy sprawdzić – legalne firmy nie wymagają opłat przed udzieleniem pożyczki. To jedno z najczęstszych oszustw pożyczkowych w Polsce – uważaj na nie!
Pamiętaj – to Ty pożyczasz pieniądze, nie daj się więc naciągnąć. Nie płać nic za możliwość uruchomienia pożyczki. Wyjątek stanowi sytuacja, kiedy weryfikujesz swoją tożsamość przelewem bankowym. Wtedy powinna być to natomiast bardzo niska kwota, na przykład 1 grosz lub 1 zł.
Co zrobić, gdy padniesz ofiarą oszustwa pożyczkowego?
Jeśli zauważysz, że padłeś ofiarą oszustwa, natychmiast zgłoś sprawę na Policję i do odpowiednich instytucji finansowych. Warto również jak najszybciej zastrzec dowód osobisty, by uniemożliwić kolejne próby wyłudzeń. Zapisz wszystkie e-maile, SMS-y czy korespondencję z fałszywym pożyczkodawcą – mogą stanowić ważny dowód. Szybka reakcja pozwoli zwiększyć szanse na odzyskanie pieniędzy.
Jak wybrać bezpieczną pożyczkę?
Zanim złożysz wniosek, zawsze zweryfikuj pożyczkodawcę. Sprawdź, czy firma figuruje w rejestrze instytucji pożyczkowych, czy ma czytelne dane kontaktowe i regulamin. Porównaj kilka ofert i upewnij się, że wszystkie warunki są jasno opisane. Weryfikacja to najlepszy sposób, aby zabezpieczyć się przed oszustwami.
Jak rozpoznać nieuczciwą firmę pożyczkową w internecie?
Uważaj na pożyczkodawców, którzy nie mają przejrzystej strony internetowej, wymagają wysyłania skanu dowodu osobistego e-mailem lub oferują „pożyczki bez żadnych formalności”. Zawsze sprawdzaj opinie w sieci oraz biura informacji gospodarczej. W przypadku podejrzenia nadużycia od razu zastrzec dowód osobisty.
Wszystkie firmy pożyczkowe i banki powinny działać pod nadzorem Komisji Nadzoru Finansowego. To instytucja stworzona, by monitorować rynek finansowy w naszym kraju.
Weryfikacja firmy pożyczkowej lub parabanku
Legalny pożyczkodawca posiada NIP, KRS, adres siedziby i numer kontaktowy. Zawsze warto zgłoś sprawę, jeśli coś budzi twoje wątpliwości. Pomocne mogą być komentarze dotychczasowych pożyczkobiorców – szybko pokażą, czy mamy do czynienia z rzetelną firmą.
Zwróć uwagę na najmniejsze szczegóły. Jeśli coś wzbudza wątpliwości – zachowaj czujność. Przyjrzyj się temu, jak wygląda link do strony (adres URL, wpisywany w pasku przeglądarki internetowej), przede wszystkim jeśli otrzymasz go mailem. Oszuści niekiedy stosują adresy do złudzenia przypominające „prawdziwe” instytucje (np. nbank.pl zamiast mbank.pl).
Jakie instytucje chronią przed oszustwami finansowymi w Polsce?
W Polsce nadzór nad rynkiem finansowym sprawuje KNF, a legalne firmy pożyczkowe muszą spełniać szereg wymogów prawnych. Na stronach Komisji Nadzoru Finansowego znajdziemy również listę ostrzeżeń. Trafiają tam nieuczciwi pożyczkodawcy.
W przypadku oszustwa sprawę można zgłosić również na Policję czy do UOKiK. Dodatkowo wsparcia udzielają Rzecznik Finansowy i biura informacji gospodarczej.
Najczęściej zadawane pytania
Jak znaleźć rzetelnego pożyczkodawcę?
Przed zaciągnięciem pożyczki sprawdź rejestry i opinie, a także upewnij się, że firma działa legalnie.
Jak ustrzec się oszustw finansowych?
Najlepszym sposobem jest ostrożność – nie podawaj danych osobowych byle komu, dokładnie czytaj umowy i zawsze weryfikuj pożyczkodawcę.
Co zrobić w przypadku padnięcia ofiarą oszustwa pożyczkowego?
Zgłoś sprawę Policji, poinformuj bank i zastrzeż dowód osobisty. Reaguj szybko, co zwiększy szanse na odzyskanie straconych pieniędzy.
Co zrobić, gdy ktoś weźmie pożyczkę na moje dane?
Zabezpieczyć się przed wyłudzeniem kredytu można poprzez zastrzeżenie dokumentów w systemie Dokumenty Zastrzeżone oraz poinformowanie wszystkich instytucji finansowych, w których mogło dojść do próby zaciągnięcia zobowiązania.
Czy legalny pożyczkodawca może żądać „opłaty wstępnej”?
Nie. Wyjątkiem bywa symboliczna mikropłatność do weryfikacji tożsamości (np. 1 gr / 1 zł). Wysoka opłata z góry = czerwona flaga.
Jak sprawdzić, czy firma jest legalna?
Sprawdź: Rejestr Instytucji Pożyczkowych KNF, Listę ostrzeżeń KNF, dane rejestrowe (KRS/NIP), adres i numer kontaktowy.
Kto i kiedy musi sprawdzać mój zastrzeżony PESEL?
Od 1.06.2024 instytucje finansowe mają obowiązek weryfikacji statusu PESEL przed udzieleniem finansowania.